Hoppakee, meer uitleg over hop!

Single hop, double hopped, double dry hopped… informatie over het hopgebruik kom je tegenwoordig op veel blikjes en flesjes tegen. Maar wat vertelt het ons? We nemen je mee in een klein stukje uitleg over wat hop voor het bier betekent.

Wat is hop?

Hop is een kruidachtige plant uit de hennepfamilie. Deze groeit van nature op het noordelijk halfrond maar wordt voor bierbereiding tegenwoordig ook veel geteeld in Australië en Nieuw-Zeeland. Het is een vaste plant, waarvan het deel boven de grond elk jaar opnieuw opkomt en lange ‘draden’ maakt. Aan de vrouwelijke planten vormen zich na het bloeien vele hopbellen.

Hopgebruik in bier

De lupulinekorreltjes uit de vruchtkegels van de vrouwelijke plant (hopbel) worden vanwege de alfazuren en de etherische oliën (aroma’s) gebruikt als grondstof voor bier. Aanvankelijk werd hop aan bier toegevoegd als conserveermiddel, maar tegenwoordig wordt het toegevoegd om de smaak en het aroma.

Een biertype waarbij veel hop wordt gebruikt is natuurlijk India Pale Ale. Voorheen werd dat sterk gehopt om het houdbaar te maken voor de lange reis per schip naar India. Moderne India Pale Ales worden met moderne aromatische hoppen gehopt, waarbij een geur en smaak van tropisch fruit ontstaat. Samen met de opkomende populariteit van de IPA’s is hop enorm onder de aandacht gekomen.

Hop zorgt allereerst voor bitterheid. De bittere smaak wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de aanwezigheid van alfa- en bètazuren in de hop. Deze smaken op zichzelf niet bitter maar tijdens het brouwproces (met name het koken) worden ze geïsomeriseerd, waarbij de alfazuren worden omgezet in iso-alfazuren, en die smaken wel bitter. De hoeveelheid alfazuren is afhankelijk van de hopvariëteit en varieert van 2 tot 18%.

De oliën in de hop zorgen voor aroma’s. In de verschillende hopvariëteiten varieert het percentage etherische oliën van 0,5% tot 5%. Dit is van groot belang voor de smaak van het bier, omdat deze aroma’s erg verschillen. Je hebt hopsoorten met aardse en kruidige aroma’s, maar ook hopsoorten welke doen denken aan citrusvruchten of tropisch fruit.

Gebruik in het brouwproces

Vanaf het koken van bier kan er op verschillende momenten hop worden toegevoegd. Hop welke wordt toegevoegd voor de bitterheid wordt vroeg in het kookproces bij het bier gevoegd. Dit kan in de vorm van hopbellen of zogenaamde pellets. Doordat deze hop lang wordt meegekookt verliest het aroma’s. Het beïnvloed daarom minder de geur van het bier.

Omdat smaak erg afhankelijk is van geur worden later aan het eind van het kookproces aromahoppen toegevoegd. Deze hopgift aan het bier kookt niet meer mee en verliest daarom minder haar geur.

Typisch aan met name IPA’s is de grote verscheidenheid van aroma’s. Deze worden speciaal verkregen dankzij koudhoppen of dryhopping (in het Engels). Dit is een term voor het toevoegen van hop tijdens de navergisting, dus na het kookproces, net voor het bottelen of afvullen in blik. Omdat deze hop erg laat wordt toegevoegd blijven hier de aroma’s erg duidelijk aanwezig in het bier.

Wil je weten welke typische aroma’s bij bepaalde hopsoorten horen? Hier is een handig en mooi overzicht van veelgebruikte hopsoorten te vinden.

Termen op je flesje of blikje

Terug naar het begin. We spraken over single hop. Bij vele bieren wordt een mix van verschillende hopsoorten gebruikt. Echter, single hop bieren zijn gebrouwen met slechts één soort hop. Hierdoor proef je de typische eigenschappen van juist deze hopsoort. Een mooi voorbeeld van single hop bieren zijn de ABV not IBU bieren van AF Brew: deze laten je kennis maken met Citra en Nelson Sauvin hop. De bieren zijn gebrouwen volgens exact hetzelfde recept met één verschil: de hop uiteraard.

Maar wat betekent dan Double Dry Hopped (DDH)? Dat is nu simpel te verklaren: dit zijn bieren welke tot tweemaal toe een dryhopping hebben ondergaan, veelal met verschillende hopsoorten. Mooie voorbeelden van deze bieren kun je hier vinden, zoals bijvoorbeeld Floem Prins, een relatief nieuw Nederlands bier welke is gedryhopped met Citra, Motueka & Nelson Sauvin. Ook Pühaste uit Estland kan er wat van, met bijvoorbeeld Pühaste Sume met Hallertau Blanc, Nelson Sauvin, Citra en Vic Secret.

Genoeg te ontdekken dus, we hebben hieronder enkele suggesties voor je!